پیوند علم و زندگی خوب با نظام درس برای عایدی - مجله فوتبال

به گزارش مجله فوتبال، یکی از علل عمده فقر در ایران و دنیا عدم دسترسی گروه های فقیر به آموزش مناسب است. نظام های آموزشی در عموم کشورها با مسئله ای به نام نخبه گرایی روبه رو شده است. منظور از نخبه گرایی طراحی نظام آموزشی متناسب با ظرفیت ها و اهداف گروه های پرعایدی و عدم توجه به محدودیت ها و آینده شغلی گروه های کم عایدی است. به شرایط نظام آموزشی خودمان توجه کنید تا مفهوم نخبه گرایی را دریابیم.

عموم دانش آموزانی که در کنکور قبول می شوند دانش آموزانی هستند که به مدارس گران غیرانتفاعی، یاری درسی، معلم خصوصی، کلاس های کنکور دسترسی داشته اند. بنابراین بخش کوچکی از فارغ التحصیلان دانشگاهی می توانند در آینده عایدی خوبی داشته باشند. یعنی هم در طراحی و هم در آینده نگری نخبگان مالی و درصدی از نخبگان هوشی می توانند از پله های آموزشی و شغلی بالا فرایند.

ابیجیت بنرجی و ایستر دوفلو برندگان نوبل مالی در سال 2019 مسئله نخبه گرایی در چند کشور دنیا را آنالیز کردند و نشان دادند برای رهایی از دام فقر باید راهکاری برای نخبه گرایی در نظام آموزشی بیابیم. اتریش با چند کشور دیگر مانند آلمان، سوئیس و هلند از پیروز ترین کشورها برای مقابله با این نخبه گرایی نظام آموزشی هستند. در کشور اتریش 75 درصد و در آلمان 80 درصد دانش آموزان در رشته های فنی و حرفه ای به مهارت آموزی مشغول هستند. این نسبت برای ایران گفته می گردد 35 درصد است. سیاست گذاران ایران هم برای افزایش این نسبت به 50 درصد در برنامه ششم توسعه این هدف را اعلام کردند.

حاج میرزایی وزیر آموزش وپرورش در جلسه 11 خردادماه سال جاری در شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه ای و مهارتی این سؤال را عنوان کرد که چرا ما در تحقق این هدف ناتوان بوده ایم. راهنمایی دانش آموزان به آموزش های فنی و حرفه ای همان طور که بنرجی و دوفلو در هند نشان دادند از ابزارهای مهم مقابله با فقر آموزشی و نخبه گرایی است. پاسخ به این سؤال که چرا در بسط کمی و کیفی نظام آموزشی ناپیروز بوده ایم برای کشور بسیار لازم است. چرایی این مسئله روشن اما راهکار آن سخت است. در کشور اتریش دانش آموزان مقطع متوسطه چهارپنجم وقت خود را در محیط واقعی یا صنعت (به معنای عام آن یعنی انواع فعالیت های مالی (Industry و نه Manufactory)) و یک پنجم را در مدرسه می گذرانند. این روش چند مزیت عظیم دارد:

-دانش آموز با محیط واقعی کار آشنا می گردد، سخت کوشی و دقت در کار و همه ویژگی های آن را از نوجوانی می آموزد.

-هزینه برگزاری دوره آموزشی برای دولت و دانش آموز بشدت کاهش می یابد.

-کارفرما در حین این دوره با نیروهای با کیفیت آشنا می گردد و می تواند احتیاج خود را به نیروی کار تأمین کند.

در ایران همه بار مهارت آموزی بر دوش دولت است، دولت هم در تأمین این هزینه با مشکل جدی روبه رو است. هزینه مدارس نظری حداقل 30 درصد کمتر از هنرستان هاست. تأمین هزینه های آموزشی تنها مشکل هنرستان ها نیست، بسیاری از استادکارها و هنرآموزان (معلمان هنرستان) ترجیح می دهند محیط آموزشی را پس از چند سال ترک و در کسب وکارهای خصوصی مشغول شوند.

نظام آموزشی ایران و اتریش تفاوت های اساسی دارد که حضور دانش آموزان اتریشی در محیط واقعی کار، نوک کوه یخ تفاوت میان دو نظام آموزشی اتریش و ایران است. پیروزیت اتریش در پیوند میان نظام آموزش عمومی با محیط واقعی صنعت در ایجاد یک سازوکار هماهنگ کننده میان این دو نظام است. نهادی که میان نظام آموزش عمومی و صنعت در اتریش این دو را هماهنگ می نماید، شورایی است که اصناف و اتاق بازرگانی در کنار آموزش وپرورش و سازمان آموزش فنی و حرفه ای، با یکدیگر تشکیل داده اند. این شورا زیر نظر وزارت امور مالی اداره می گردد.

در ایران هم، شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه ای و مهارتی باید این کار را انجام دهد و در دهه 1360 هم قرار بود طرح کاد همین هدف را محقق سازد. به هرحال مقابله با فقر آموزشی و کاهش بیکاری احتیاجمند پیوند میان نظام آموزشی و صنعت کشور است. باید برای پیوند میان این دو کوشش کرد.

روز چهارشنبه نهم تیرماه با سفیر اتریش آقای استفان شلتس و رئیس یونیسف خانم مندیب ابرایان جلسه غیرحضوری داشتم. موضوع همکاری های معاونت رفاه با یونیسف و همکاری با دولت اتریش در زمینه های مرتبط بود و در این ملاقات، یعنی پیوند میان نظام آموزشی و صنعت کشور را خانم ابرایان، رئیس یونیسف در یک عبارت خلاصه کرد: Learning to Earning.

این شعار پاسخی است به همان موضوع رایج انشاء دانش آموزان: علم بهتر است یا ثروت. درس برای عایدی به وسیله توسعه آموزش فنی و حرفه ای راهکاری برای پیوند علم و یک زندگی خوب است.